De zaak van de dieren tegen de mensen

Op 15 oktober 2014 ben ik naar het nieuwste theaterstuk van Dimitri Leue gaan kijken
in het Paleis. Dit stuk werd geschreven voor jongeren van twaalf jaar en ouder en gaat over
een rechtszaak tussen de dieren en de mensen. Mijn verwachtingen lagen enorm hoog, want
ik had al eens een stuk gezien van Dimitri Leue en dat was heel goed. Jammer genoeg
werden mijn verwachtingen nu niet ingelost.

Het stuk begon nochtans veelbelovend met een leuke redevoering over het dierenrijk tegenover
het mensdom. De rest van de voorstelling kwam vooral heel chaotisch over. Bij het openingsnummer
van de dieren werd er zo veel door elkaar gezongen en geroepen dat er nauwelijks iets van te verstaan
was. Bovendien waren de  kostuums van de dieren niet altijd even geslaagd, het was vaak moeilijk te
zien welke dieren ze moesten voorstellen. Gelukkig werden er ook live tekeningen gemaakt, zodat ik
na een tijd toch  begreep over welke dieren het ging.

De voorstelling bereikte bovendien geen goed evenwicht: sommige passages waren veel te druk ,
terwijl er in andere passages te lange gesprekken werden gevoerd, waardoor de aandacht ging
verslappen. Dit  was ook duidelijk te merken in de zaal. Er zaten heel wat scholieren in de zaal
en op het moment dat het stuk wat te langdradig werd, werden deze kinderen ook rumoeriger.

Het feit dat er mensen van verschillende origines werden gecast voor deze voorstelling vind ik
wel een pluspunt. Heel wat mensen van andere culturen worden in onze samenleving vaak
achteruitgeschoven en als minderwaardig bekeken. In dit stuk zijn het de dieren die als
minderwaardig worden beschouwd. Dimitri Leue kennende wil hij een statement maken door
mensen met verschillende huidskleuren en culturen de rollen van de dieren te laten spelen. 
Sommige recensies beschrijven Dimitri Leue dan ook terecht  als een ambassadeur
die vecht voor een betere wereld.

Het slot van de voorstelling was ook geen succes. Het stuk heeft een open einde.
Dit was ook de bedoeling van Dimitri Leue, zodat kinderen zelf een standpunt zouden kunnen
innemen. Ikzelf had toch liever een beter afgewerkt einde gezien. Nu lijkt het net of Dimitri
Leue geen tijd meer  had om een einde te schrijven. Toeschouwers gaan zo met een slecht
gevoel naar huis, want ze weten niet  waar het stuk nu eigenlijk naar toe wil. Ik bleef alleszins
met veel vragen zitten na het stuk. Het einde kwam, net als veel andere passages in het stuk,
heel amateuristisch en geïmproviseerd over.

Ik kan concluderen dat het stuk mij absoluut niet heeft kunnen bekoren. Uit onderstaande
recensies blijkt dat veel andere mensen deze mening delen. Enkel de tekeningen van Sarah
Yu Zeebroek en de live-muziek kunnen rekenen op een beetje goede commentaar.  Ik vrees dat
kinderen die vaak met zulke  stukken geconfronteerd worden, hun zin voor theater snel
zouden verliezen. Ik hoop dat Dimitri Leue  in de toekomst iets meer professionaliteit aan de
dag legt en betere resultaten dan dit kan laten zien.  Ik denk dat zijn theaterstukken anders
niet veel publiek meer zullen lokken.

Recensie 1

Ambassadeur van een meer eco-bewust samenleven, theatermaker Dimitri Leue, maakt in
HETPALEIS een stuk over het dier als consumentenproduct. Buitensporige excessen
worden in emotionele pleidooien uitgewerkt.

De zaak van de dieren tegen de mensen

In zijn nieuwe toneelstuk 'De zaak van de dieren tegen de mensen' zet Dimitri Leue dieren
en mensen tegenover elkaar in een rechtszaal.

Ik lees veel en vaak de krant. Maar ik kan me recent geen rechtszaak tussen dieren en mensen
herinneren waarover bericht werd. Ja, volgens de overlevering is de meest memorabele
dierenrechtszaak die in Vlaanderen plaats vond toen de beesten nog konden praten.
Reinaert De Vos moest toen verschijnen voor het hof van Koning Nobel omdat hij vuile
manieren deed met andere beesten en hier een daar ook een moord op zijn geweten had.
Vandaag evoceert HET PALEIS een nog indrukwekkender rechtszaak. De zaak van de
dieren tegen de mensen. Dimitri Leue regisseert mensendieren die kunnen praten en
dierenmensen die zich verdedigen.

Leue inspireerde zich voor de tekst op redevoeringen van Koning Leopold II en Malcolm X.
Als het doek open gaat, staat het publiek oog in oog met die Leopold. Jonas Vermeulen
zet een fascinerend typetje neer dat flirt met de karikatuur op een bijna burleske choreografie
geflankeerd door twee militaire schonen. Maar de tekst die hij debiteert hakt er stevig op in.
Alle woorden worden misbruikt om de superioriteit van het mensdom boven het dierenrijk te
onderstrepen. Oude bestaande woorden, ooit gebruikt om de onderdrukking van een
Afrikaans volk te legitimeren worden nu gebruikt voor een nieuwe perverse
onderdrukking: die van de dieren.

Maar ook de dieren weren zich in deze voorstelling. Ze nemen voor het eerst het woord in
een opzwepend openingsnummer waarbij de kracht van de Grizzlybeer zorgt voor een
tribaal samenhorigheidsgevoel. Bijna alle acteurs die dieren vertolken komen uit een andere
cultuur of hebben een andere origine. Daardoor behoudt deze voorstelling een dubbele bodem
waarbij de dieren ook een metafoor zijn voor de opstekende xenofobie in onze maatschappij.
Sommige replieken komen rechtstreeks uit het populistisch en discriminerend discours van
rechtse partijen.

Maar bovenal is deze zaak van de dieren tegen de mensen nog maar een keer een eye-opener
van formaat. De mens heeft een grens overschreden in zijn omgang met het dier. In dit tijdperk
is het dier ontmenselijkt en verworden tot een consumentenproduct. Buitensporige excessen
worden in emotionele pleidooien uitgewerkt. Het is een publiek geheim dat Leue al heel
lang een ambassadeur is voor een meer eco-bewust samenleven. Deze voorstelling
ligt in het evidente verlengde van al eerdere mooie engagementen van de theatermaker.

Een shot dierenbewustzijn

Deze voorstelling reist langs Vlaamse scholen en is perfect consumeerbaar binnen één
lesuur. Maar ondanks het jonge en zeer enthousiaste acteergeweld en de wervelende
enscenering blijft het totaal niet boeien. Daarvoor zijn de pleidooien te prekerig, en is het
plot, een queeste naar een goede vertegenwoordiger voor de dieren in de rechtszaak,
te doorzichtig. Bovendien vliegt deze voorstelling teveel richtingen uit: soms bijna musical,
dan weer bijna teksttheater. De overgangen zijn te gemaakt bruusk en ook het eind ontgoochelt
onverwacht.

De schijnbaar eenvoudige live tekeningen van Sarah Yu Zeebroek zorgen wel voor een zeer
fascinerende rode draad doorheen de voorstelling. Ze versterken, relativeren, verbloemen en
verkrachten de woorden van de acteurs. Ook de live muziek lijmt subliem componenten die los
zitten.

Dit is een perfect shot dierenbewustzijn voor wie de beststeller 'dieren eten' van Jonathan Safran Foer
te confronterend of te lang vind. Het schopt jonge mensen een klein geweten.
Blijft de vraag of het jonge mensen ook plezier bezorgt om nog eens een theater in te stappen.
Daar slaagden vroegere voorstellingen van Dimitri Leue beter in dan deze.

Bron: de Trazegnies, R. (28 september 2014). De zaak van de dieren tegen de mensen.
Opgeroepen op 26/10/2014, van Cobra: https://cobra.be/cm/cobra/podium/podium-recensie/
140928-sa-recensie-dezaakvandedierentegendemensen.

Recensie 2

Als boze dieren verzamelen blazen

Wie had uitgekeken naar de seizoensopener van Het Paleis, de nieuwe  grotezaalproductie van
Dimitri Leue, zal toch even slikken. Alle Leue-ingrediënten zijn er: een slim gekozen thema, een
vinnige en licht koldereske speelstijl, livemuziek van huiscomponist Antoon Offeciers, veel
vrolijke beelden ook. Maar ze vloeien niet samen tot een sterk geheel.

Een repetitieproces met horten en stoten zit daar voor iets tussen. Rachida Lamrabet zou,
geïnspireerd door oude oosterse wijsheden, de speeltekst schrijven . Maar Leue en zijn groep
jonge acteurs verkozen een speelsere aanpak. Ze leverden zelf het verhaal, dat nogal kronkelig is.
Het aarzelt tussen een rechtszaak met klassieke pleidooien, en een clichématige verkenning
van het dierenrijk.

De voorstelling begint nochtans sterk: met een verwijzing naar een legendarische toespraak van
Leopold II, waarin het woord 'negers' vervangen is door 'beesten'.  Zolang er maar een duidelijke
baas is: het menselijke superioriteitsgevoel tegenover dieren, dat steeds luider gecontesteerd
wordt, kon niet treffender worden opgeroepen dan door dit stukje parodie.

Meteen zijn de twee kampen scherp afgelijnd én als karikatuur voorgesteld. Aan de ene kant:
de mens als dierenbeul. Aan de andere: het dier dat zijn slachtofferrol afschudt en verzamelen
blaast als een boze, op wraak beluste gang.

Na deze intro vliegen veel vuurpijlen tegelijk de lucht in: de livemuziek die een nummertjesstructuur
oplegt, Sarah Yu Zeebroek die live tekeningen maakt, een live defilé van vogelkostuums. Alleen het
live acteerwerk schiet erbij in. Het is ongelijk, want niet iedereen in deze jonge cast slaagt erin om
te scoren.

Hoe kijken we intussen naar de rol van het dier in de samenleving?
Helaas nogal stereotiep. Als vleeseters hebben we hen nodig, maar ze bezorgen ons allergieën en
allerlei rare ziektes.

Slechts één keer wordt de woede scherp en concreet: als een kapitein-op-rust komt aanklagen dat
met de tonijnvangst ook de zee leeggeroofd wordt. Meteen mag hij mee aanschuiven in de
beklaagdenbank. Samen met een statistiekenexpert en met de nachtegaal, die met haar zoete
gezang het laatste woord krijgt.

Waarop het licht dooft en we zelf een uitspraak mogen verzinnen.
Misschien een ideale voorzet voor een klasgesprek, maar had het publiek geen pointe verdiend?
Dimitri Leue, meer het type dierenfluisteraar dan dierentolk, maakt geen vuist.

Bron: Van der Speeten, G. (29 september 2014). Als boze dieren verzamelen blazen.
Opgeroepen op 26 oktober 2014, van De Standaard: https://www.standaard.be/cnt/dmf20140928_01292250.