Alles moet weg
Voor deze opdracht heb ik gekozen voor het boek 'Alles moet weg'. Dit boek werd in 1988
geschreven door Tom Lanoye en werd in 1996 verfilmd door Jan Verheyen. In de film worden
de drie belangrijkste personages uit het boek, Tony, Andreeke en Soo, respectievelijk vertolkt
door Stany Crets, Peter Van Den Begin en Bart De Pauw. De personages Tony en Soo in de film
komen op vlak van uiterlijk goed overeen met de personages in het boek. Tony wordt namelijk
voorgesteld als een jongeman met donker haar, blauwe ogen en volle lippen. Stany Crets
kan je in deze beschrijving wel terugvinden. Bart de Pauw werd voor deze film een rosse
haarcoupe aangemeten om aan de beschrijving van Soo te voldoen. Peter Van Den Begin
als Andreeke lijkt echter helemaal niet op het personage uit het boek. In het boek is Andreeke
namelijk een man van 1,60 meter groot die breed gebouwd is en een volle baard heeft. Peter Van Den
Begin is in de film helemaal het omgekeerde van deze beschrijving. Hij is zeer slank gebouwd, is
minstens 1,80 meter groot en heeft helemaal geen baard.
Op vlak van karakter komen de personages uit de film ook goed overeen met de personages uit het
boek. Tony is zowel in de film als in het boek een man die probeert zelfzeker over te komen. Hij denkt
dat hij iedereen rond zijn vinger kan winden, maar in werkelijkheid is het allemaal niet zo eenvoudig.
Andreeke wordt in de film net zo voorgesteld als in het boek: een agressieve man die zich telkens
voorneemt om nooit meer in de gevangenis te belanden en er toch altijd weer in slaagt om daar wel
terecht te komen. Soo is ook in de film een jongen die zich volledig wijdt aan zijn studies en die
ondertussen probeert om Tony terug op het rechte pad te krijgen.
Op vlak van verhaalverloop zijn er wel heel wat verschillen tussen het boek en de film. Het begin van
de film verloopt in grote mate hetzelfde als het boek. Uiteraard zijn er wel wat beschrijvende
scènes uit het boek enorm ingekort in de film. Een belangrijk verschil dat vanaf het begin merkbaar
is, is het contact tussen Soo en Tony. In het boek verloopt dit contact enkel via brieven die Tony naar
Soo stuurt. Soo kan echter nooit antwoorden aangezien Tony geen adres had achtergelaten toen hij
vertrok. In de film gebeurt dit contact altijd telefonisch. Hierdoor krijg je geen monologen van Tony,
zoals in het boek, maar ontstaan er dialogen tussen Tony en Soo die niet in het boek voorkomen.
Enkele hoofdstukken uit het boek werden in de film geschrapt. Twee verhaallijnen die niet in de film
voorkomen zijn: het contact tussen Tony en twee boeren aan wie hij kalk wil verkopen en het gesprek
tussen Tony en Raoul, een man die alles weet over verzekeringen. De verhaallijn waarin Tony probeert
een verzekering te verkopen aan een oud vrouwtje werd in de film ingekort.
Langs de andere kant bevat de film enkele nieuwe scènes. Zo breken Tony en Andreeke op een
gegeven moment in in het huis van Tony's ouders en zetten ze daar de boel op stelten. Daar ontdekt
Andreeke dat Tony homo is. Deze ontdekking en die inbraak komen in het boek helemaal niet voor.
Wanneer Tony in elkaar geslagen wordt door een politieman die hij probeert te chanteren, vangt Soo
hem op om hem te verzorgen. Deze scènes zijn niet aanwezig in het boek. Dit maakt dat Soo een
veel actievere rol speelt in de film. Daarbovenop is het aandeel van Andreeke in de film veel groter
dan in het boek. Op het moment dat Andreeke zijn café heeft en Tony met verzekeringen gaat leuren,
wordt er afwisselend een beeld van Tony en van Andreeke getoond om zo aan de kijker te laten zien
hoe het er met hen aan toe gaat. In het boek is dit niet het geval, omdat er daar gebruik gemaakt
wordt van een personele verteller. We weten dus enkel wat er met Tony gebeurd. In de film is er een
auctorieel vertelperspectief: we weten zowel wat er met Tony als met Andreeke gebeurt.
In het boek worden de gedachten van Tony beschreven op momenten dat hij alleen rondrijdt in
zijn bestelwagen. In de film wordt er soms gebruik gemaakt van een gedachtestem om deze
momenten in te vullen, maar soms spreekt Tony ook gewoon tegen zichzelf. Sommige dialogen
tussen Tony en Andreeke werden volledig overgenomen uit het boek, zoals de eerste keer dat ze
elkaar ontmoeten of wanneer Andreeke het idee krijgt om een bank te overvallen. Andere dialogen
werden licht aangepast of werden ingekort, zoals wanneer Tony bij de oude vrouw probeert een
verzekering te verkopen of wanneer hij te gast is op het huwelijksfeest.
Het hoofdthema en de hoofdverhaallijn van de film zijn gelijk aan dat van het boek. Een jongeman is
het beu om te studeren en wil deur-aan-deurverkoper worden. Dit loopt niet helemaal volgens
plan. Op zijn pad komt hij Andreeke tegen met wie hij gestolen spullen gaat dumpen. Later komt hij
Andreeke terug tegen en besluiten ze samen een bank te overvallen. Tijdens die overval wordt
Andreeke beschoten en 's avonds wanneer ze met de bestelwagen aan het kanaal staan, sterft
Andreeke in Tony's armen. Hier verschilt het einde van de film met het einde van het boek. In het boek
legt Tony zijn vriend in de bestelwagen, steekt hij die in brand en duwt de bestelwagen in het kanaal.
Daarna gaat hij liften langs de snelweg om naar Nederland te gaan. In de film steekt Tony de
bestelwagen ook in brand, maar hij laat hem gewoon uitbranden naast het kanaal. Daarna koopt Tony
een moto waarmee hij naar het buitenland vertrekt. Dat is uiteraard een verwijzing naar de moto
waarmee Andreeke altijd reed.
Ik kon zowel het boek als de film wel appreciëren, maar mijn voorkeur gaat toch uit naar het boek.
Het verhaal draait namelijk rond Tony, een jongen die niet goed weet wat hij met zijn leven moet doen
en in het boek worden Tony's gedachten veel beter weergegeven dan in de film. Door het boek te
lezen begrijp je beter waarom Tony bepaalde keuzes maakt in zijn leven. Andreekes geschiedenis
komt in het boek ook veel beter tot zijn recht dan in de film. Door het boek krijg je sympathie voor
Andreeke en dat is in de film niet altijd het geval. In de film lijkt hij meer de aanstoker die Tony op
het slechte pad wil brengen. Ik vond dat het boek ook meer humor bevatte dan de film. Toch vond
ik de film zeker niet slecht. De nieuwe scènes paste enorm goed in het verhaal. Ik vond alleen dat
sommige overgangen nogal bruusk verliepen. Net alsof je van het ene naar het andere hoofdstuk
springt, dat komt waarschijnlijk omdat de makers van de film de belangrijkste elementen uit elk
hoofdstuk van het boek hebben willen halen. Daarom lijkt het me beter om eerst het boek te
lezen vooraleer je de film bekijkt, dan worden die overgangen duidelijker en heb je ook een beter
beeld van de personages. In het algemeen kan ik wel stellen dat de film een goede weergave
is van het boek.
